De kwetsbaarste wijken leefbaarder maken: dat is waar de Rotterdamwet voor in het leven is geroepen. Al sinds 2006 is Rotterdam ermee bezig. En nu volgt het zoveelste onderzoek, ditmaal van twee hoogleraren aan de Vrije Universiteit, waaruit blijkt dat de wet niet werkt. Het is voor Hasna El Maroudi, die voor Vers Beton onderzoek deed naar het resultaat van deze wet, geen verrassing: “Het is een wet die bepaalde mensen per definitie uitsluit en hen wegduwt naar andere plekken.”
De Rotterdamwet werkt niet volgens twee hoogleraren aan de Vrije Universiteit. Uit hun onderzoek blijkt dat de wet stigmatiserend werkt, de leefbaarheid niet verbeterten ook het gemiddelde inkomen van de wijkbewoners amper verandert (bron: NRC). Eenzelfde conclusie trekt onderzoeksjournalist Hasna El Maroudi, die in 2021 al onderzoek naar de wet deed: “Feitelijk bekeken werkt de wet simpelwe g niet. Dat blijkt uit alle evaluaties dusver. Let wel: ook uit evaluaties die de gemeente zelf heeft laten uitvoeren.”
De wet moet de leefbaarheid van de wijken Tarwewijk, Oud-Charlois, Carnisse, Hillesluis en Bloemhof verbeteren door kansarme bewoners hier niet te laten wonen. In eerste instantie konden alleen lage inkomens worden geweerd, maar sinds 2016 zijn er een hoop vereisten bijgekomen. Zo is het mogelijk om woningzoekenden met een strafblad af te wijzen, net als mensen die voor overlast zorgen of banden hebben met extremistische organisaties.
Effectief of niet?
Marco Pastors, directeur van Nationaal Programma Rotterdam Zuid, denkt dat de wet wel degelijk werkt. “Omdat je er in ieder geval voor zorgt dat er niet onnodig nieuwe mensen, die ook weer hulp nodig hebben om hun weg te vinden in deze maatschappij, worden toegevoegd aan die wijken”, licht hij toe in een uitzending van NPO Radio 1. “Dan helpt die wet enorm om te zeggen: ‘Ja, nu is het genoeg. Vanaf nu gaan we ervoor zorgen dat het niet onnodig nog erger wordt.’”
Toch vindt El Maroudi dat deze wet hier niet het juiste middel voor is. “De Rotterdamwet is een wet die bepaalde mensen per definitie uitsluit en hen wegduwt naar andere plekken. In plaats van het probleem – of dat nu armoede, kansenongelijkheid, gedragsproblematiek of wat dan ook is – bij de kern aan te pakken, wordt er eigenlijk gezegd: ga maar ergens anders rotzooi trappen.”
Waar Pastors denkt dat de leefbaarheid in de kwetsbare wijken er slechter aan toe zou zijn zonder Rotterdamwet, bekijkt El Maroudi het anders: “De vraag is: is de leefbaarheid verbeterd dankzij de Rotterdamwet? Dat is niet het geval.”
Armoede
El Maroudi vindt dat het probleem niet bij de kern wordt aangepakt. “Tijdens mijn hardloopronde zie ik hoeveel armoede er is, hoezeer de dakloosheid de afgelopen jaren is toegenomen, hoe arbeidsmigranten (met name uit Oost-Europa) slachtoffer zijn van een politiek die losgezongen is van de werkelijkheid in de stad. Leefbaarheid draait uiteindelijk om een paar zaken: iedereen een dak boven zijn hoofd, voldoende inkomen om van te kunnen leven, mee kunnen doen met de samenleving.”
In 2021 maakte El Maroudi nog een explainer over de Rotterdamwet.