Wie de wijken Lombardijen en Vreewijk goed kent, weet meteen wat er wordt bedoeld met: ‘Dat parkje achter de Smeetslandsedijk’. Deze beschrijving volstaat, omdat het parkje geen officiële naam heeft gekregen van de gemeente. Het Karl Marx Park, het Smeetsland Park of het Ons Fijne Parkje zijn namen die de bewoners zelf aan het bijzonder weelderig stukje groen hebben gegeven. Maar verdient het park niet een echte naam? Uit de geschiedenis blijkt van wel.
Leo Vaandrager is in 1937 geboren in een boerderij aan wat toen nog de Dordtsestraatweg heette en nu de Spinozaweg is, in de buurt van het naamloze park. Het landje was tot de jaren ‘60 nog een polder, ooit drooggelegd door Dirk Smeets in de 15e eeuw. “De koeien molken we nog met de hand en de koeien werden los over de weg gelaten, van de ene weide naar de andere weide’’, vertelt Leo over zijn jeugd, nadat hij speciaal voor ons uit Hellevoetsluis naar zijn geboorteplaats is gekomen om herinneringen op te halen. We lopen met hem het parkje in waar vroeger de woning van een bevriende melkboer stond: “Toen woonde Frank Zwaal er nog, zijn melkwagentje stond hier, ‘s avonds als hij thuis kwam, moest hij de melkbussen boenen.”
Het gebouw dat Leo aanhaalt is te zien op een oude luchtfoto uit het Stadsarchief Rotterdam. Uiteindelijk duikt fotograaf en fotoverzamelaar Tinus de Does een foto op waarop we het huis, dat de Villa Clasina Maria heette, goed te zien is. Tinus en zijn vrouw Bep houden momenteel een expositie aan de Beijerlandselaan met een selectie foto’s die ze in de afgelopen 60 jaar in Rotterdam hebben gemaakt.
Pieter Termeer, oprichter van Leeszaal, heeft een ander mooi verhaal over het park achter de Smeetslandsedijk. In de strips van Rotterdamse striptekenaar Kees Sparreboom (1939-2019) wordt het gebied waar nu het parkje ligt, beschreven als een spannende plek waar van alles gebeurt wat het daglicht normaal gesproken niet verdragen kan. “De kinderen deden dingen die ze thuis niet mochten, ook met een meisje vrijen of een fikkie steken”, vertelt Pieter hierover. Ook in een roman van schrijver Jef Last (1898-1972) komt op de eerste pagina een verwijzing naar het park voor die Termeer voor de gelegenheid voordraagt:
Er is geen geheim.
Gezonde dieren.
Tevreden dieren.
Tevreden omdat het mooi weer is en het bier lekker en
de meisjes aardig.
Er is geen geheim, ‘s avonds langs de Smeedslandsedijk,
Woensdagavond: stierenavond.
Gezonde openbaarheid in gezonde lucht, gezonde
tevredenheid…
We hebben een reactie gevraagd aan de gemeente Rotterdam over het ontbreken van een naam voor het park en die zegt het volgende: ‘De afdeling huisnummering signaleert ons wanneer er behoefte is aan straatnamen. In het parkje in de Karl Marxbuurt is nooit een noodzaak geweest om het te voorzien van een naam. In het parkje staan namelijk geen gebouwen.’