De gemeente wist in 2021 wél dat een algoritme voor het opsporen van mogelijke bijstandsfraude in 2020 en 2021 vaker jonge alleenstaande moeders aanwees als fraudeur. Dat blijkt uit een vervolgonderzoek van Vers Beton en OPEN Rotterdam.
“We zijn verrast door de uitkomsten”, zei de gemeente Rotterdam in maart 2023 nog over ons onderzoek naar een Rotterdams bijstandsalgoritme. Met dat onderzoek onthulden Vers Beton en OPEN Rotterdam samen met Lighthouse Reports en Wired dat Rotterdam van 2018 tot 2021 een algoritme gebruikte dat jonge alleenstaande moeders selecteerde. Vaker dan andere Rotterdammers in de bijstand moesten zij zware en stressvolle heronderzoeken ondergaan.
‘Big Data 4’
Het algoritme dat de gemeente daar in 2020 en 2021 voor gebruikte heette ‘Big data 4’. De gemeente zegt dat het algoritme niet op zoek was naar fraude maar naar onrechtmatigheden. Het algoritme voorkwam volgens de gemeente juist dat mensen onnodig met een heronderzoek werden lastiggevallen.
Universitair hoofddocent Cynthia Liem van de TU Delft is niet overtuigd: “De gemeente beweert dat ze geen mensen lastigvalt waar niets mee aan de hand is. Maar daarmee zegt ze ook dat het rechtvaardig is om mensen wél lastig te vallen. Omdat ze lijken op mensen die eerder fouten hebben begaan.”
Benieuwd naar het hele onderzoek van Romy van Dijk en Saskia Klaassen? Lees op Vers Beton wat de gemeenteraad wel en niet wist over dit algoritme.
Wil je meer lezen en zien over het bijstandsalgoritme? Eerder publiceerde OPEN Rotterdam, in samenwerking met Vers Beton en Lighthouse Reports, al twee keer over dit algoritme. Je vindt die artikelen hier en hier.
Bekijk hieronder de explainervideo die wij maakten over het Rotterdamse algoritme:
Deze productie werd mogelijk dankzij steun van het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek.