“Het is een script voor een tranentrekkende tragedie.” De fractievoorzitter van de SP praat niet met meel in de mond aan het begin van het raadsdebat over de Rotterdamse Woonvisie. Coalitie en oppositie debatteerden urenlang over de plannen van het college om iets te doen aan de wooncrisis en ze botsten bij vlagen hard. Er komen veel te weinig sociale huurwoningen bij, vindt de oppositie. In Rotterdam moet ook ruimte zijn voor penthouses, zegt de coalitie. Politiek verslaggever Herman Vriend van Rijnmond was bij het debat en doet verslag.
De woonvisie wordt opgesteld door de gemeente. Alle aspecten rondom wonen komen aan bod: kwantiteit, kwaliteit, locaties, doelgroepen, woonruimteverdeling en de rol van woningcorporaties. De afspraken die worden gemaakt in de Woonvisie zijn de basis waaraan corporaties en huurdersorganisaties zich aan moeten houden. De vraag naar woningen is in Rotterdam ook al jaren groter dan het aanbod. Omdat er al jaren te weinig huizen worden gebouwd – ook in Rotterdam – is de crisis op de woningmarkt nog lang niet voorbij. De bevolking groeit en Rotterdam is voor studenten en expats een populaire stad om in te wonen.
Ook raadsleden kennen de verhalen van kinderen die noodgedwongen langer bij hun ouders moeten blijven wonen. Van de politieagent en de verpleegster die graag in Rotterdam willen wonen, maar niets betaalbaars kunnen vinden. Van de mensen die op de bank van familie en vrienden slapen omdat ze om wat voor reden dan ook uit hun woning moesten. Afgestudeerde studenten die geen recht meer hebben op hun kamer.
Jaarlijks 3.500 woningen erbij
Waar de partijen wél sterk van mening over verschillen is de vraag voor wie er de komende jaren moet worden bijgebouwd. Het college schrijft in de Rotterdamse Woonvisie dat er jaarlijks 3500 tot 4 duizend nieuwe woningen volgens een bepaalde verdeelsleutel in alle prijscategorieën bij moeten komen.
Vanaf 2026 moet een kwart van de jaarlijkse nieuwbouw een sociale huurwoning zijn (875 stuks) en 40 procent in het middensegment vallen. Opgeteld 65 procent ‘betaalbare woningen’, zoals het college dat in de Woonvisie noemt. De rest is topsegment.
‘Dubai-aan-de-Maas’
“In een inclusieve en diverse stad zijn ook penthouses en villa’s”, zei Erik Verweij van de VVD daarover. “Rotterdam wordt een Dubai-aan-de-Maas”, mopperde Theo Coskun van de SP. “Mensen met een laag inkomen mogen er wel bouwen, maar niet wonen.”
De woningen in het middensegment zijn voor die spreekwoordelijke leraar die teveel verdient voor een sociale huurwoning, maar te weinig voor het topsegment.
“De roze olifant in de kamer is de bouwproductie”, zei Tjallink Vonk van de ChristenUnie. “In vergelijking met de G5 bungelen wij in de stad van ‘Bouwen, Bouwen, Bouwen’, ’Make it Happen’ en ‘Niet lullen maar poetsen’ ver onderaan. Met dit bouwtempo gaan we de woningcrisis voor niemand oplossen.”
Aantal sociale huurwoningen nam vorig jaar af
De cijfers lijken hem gelijk te geven, zeker als het gaat om woningen voor mensen met een kleine beurs. De 875 sociale huurwoningen die jaarlijks gebouwd moeten gaan worden, zouden alleen al vorig jaar veel te weinig zijn geweest om het verlies van dit soort woningen te compenseren.
In 2023 nam het aantal sociale huurwoningen namelijk af met 3 duizend. Dat kwam bijvoorbeeld omdat woningcorporaties een deel van hun bezit verkochten of sloopten. Of omdat particuliere huisbazen de huurprijzen dusdanig verhoogden waardoor hun woningen niet meer in de categorie sociaal vielen.
Oppositiepartijen als PvdA, GroenLinks en SP vinden daarom dat er de komende jaren veel meer sociale huurwoningen moeten worden bijgebouwd dan het college wil. Het percentage moet naar minstens 35.
Sociale huurwoningvoorraad
Niet alleen om gesloopte en verkochte sociale huurwoningen te vervangen, maar ook om het totaal aantal sociale huurwoningen, de sociale huurwoningvoorraad, in de stad te vergroten. Want, zo redeneren ze, de vraag naar sociale huur in de stad is nu al veel groter dan het aanbod en neemt in de toekomst alleen maar toe.
Rotterdam telde op 1 januari 2023 in totaal 321 duizend woningen. Ongeveer 45 procent daarvan is in handen van woningcorporaties, 21 procent is van particuliere verhuurders en 34 procent is een koopwoning. Het college schat dat de helft van het totale aantal woningen in de stad sociale huur is en wil dat aantal op peil houden, zo staat in de Woonvisie.
In de Woonvisie krijgen ze nul op het rekest: het college wil niet verder gaan dan de sociale huurwoningvoorraad op peil te houden, reden voor onder meer de PvdA om tegen de Woonvisie te stemmen.
“De woningmarkt moet weer resultaten gaan opleveren voor de gewone Rotterdammers”, zei Erik Verweij (VVD). “Vooral voor de doeners, de harde werkers die deze stad overeind houden. Deze mensen moeten erop kunnen vertrouwen dat er in Rotterdam plaats is voor hen.” En dus is het volgens de VVD goed dat er flink gebouwd wordt voor deze middenklasse.
Demonstratie
Verweij: “Daarvan wordt te vaak gezegd dat ze zich wel redden, maar als een stelletje samen meer dan 3.200 euro per maand verdient, dan komen ze al niet meer in aanmerking voor een sociale huurwoning. Voor een koopwoning heb je een inkomen van minstens 4.500 euro per maand nodig. Voor de meeste mensen dus geen optie.”
Terwijl de gemeenteraad stemde over de Woonvisie, demonstreerden buiten voor het stadhuis aan de Coolsingel enkele tientallen mensen tegen de plannen. Tevergeefs, de raad ging akkoord met de Woonvisie. De oppositie stemde massaal tegen, op de twee raadsleden van het CDA en Forum voor Democratie na.
In de Woonvisie gaat het niet alleen over nieuwe woningen. Het stadsbestuur wil ook dat eind 2028 alle corporatiewoningen met energielabels E, F, en G zijn verduurzaamd. Er wordt hard opgetreden tegen huisbazen die misbruik maken van de woningnood, bijvoorbeeld door te hoge huren vragen, huurders uit te buiten of illegaal onderverhuren. En in 2030 zijn er amper meer daklozen in de stad, zo hoopt het college.
Dit is een verhaal van onze mediapartner Rijnmond.