De verbouwing van een monumentaal pand aan de Havenstraat 23 zou, volgens een geplastificeerd a4’tje dat op de binnenkant van de ruit van de voordeur is geplakt, in december 2023 beginnen. Verbouwd wordt er niet en het pand staat inmiddels al een aantal jaar leeg. Hoe kan dat?
Dat heeft onder andere te maken met de rijke geschiedenis van het gebouw. Na dienst te doen als vestiging voor de ABN Bank in 1916 en als accountantskantoor Bruynzeel-van der Graaf, is het op 21 december 2021 definitief aangewezen als gemeentelijk monument. En daarom gelden er specifieke regels voor dit gebouw. De huidige eigenaar, die het pand in 2006 kocht, wil het bijna 342 vierkante meter grote pand veranderen in woningen. Maar de vergunning voor de verbouwing komt, onder andere vanwege de aanwijzing van de monumentale status, maar niet rond.
Buurtbewoners
“Zonde, zonde zonde.” De postbode uit de buurt kent het pand maar al te goed: “Ik loop hier nu anderhalf, twee jaar en ze krijgen nog steeds post. Volgens mij wordt die ook af en toe weggehaald, maar ik heb nog nooit iemand binnen gezien. Het is een prachtig monumentaal pand, maar dat zal het ook wel lastig maken om een vergunning te krijgen voor een verbouwing.” De postbode heeft bij nader inzien overigens wel nieuwe bewoners gezien: “De duiven wonen inmiddels binnen.”
Een buurman van het pand vertelt dat hij het pand ruim twintig jaar geleden bezat. “Ik wilde er een tandartsenpraktijk beginnen, maar durfde het risico niet aan. Er zaten ook toen al flinke scheuren in de muur. Als er dan iets misgaat, ga je failliet.” Volgens hem is er de afgelopen twintig jaar bar weinig gebeurd aan het pand. “Ze hebben de binnenkant helemaal leeggesloopt, maar aan de buitenkant is nooit meer wat gedaan. Het lekt daar ook aan alle kanten. Het is zoveel ruimte die je zou kunnen verhuren. Dat er niets mee gebeurd, is een drama.”
Ook een bewoonster uit de omliggende flat ziet ons door de voordeur naar binnenturen en komt aangelopen. Ze vindt de leegstand schrijnend. “Ik zag jullie bij het pand staan en ik dacht: misschien hebben die de sleutel en gaat er eindelijk wat gebeuren.” Ze woont een stukje verderop, samen met haar dochter: “Die is eind 30 heeft een zoontje van 5 en een goede baan, maar het lukt haar niet om iets te vinden. En dan zie ik dit: bouw daar dan gewoon een paar mooie appartementen in.”
Tekst gaat door onder de foto.
Monumentaal pand
Als een gebouw een monumentale status krijgt, dan is de eigenaar van het gebouw bij een verbouwing of onderhoud verplicht bepaalde regels na te leven. En dat kan een verbouwing een stuk duurder maken. Voor particuliere eigenaren is er daarom subsidie beschikbaar voor restauratie aan monumentale panden. De gemeente kan, na onderzoek, zelf beslissen welke panden een monumentale status krijgen. In het geval van het pand Havenstraat gebeurde de aanwijzing als monument op 21 december 2021, meer dan 15 jaar nadat de eigenaar het heeft gekocht.
Dat gebeurt soms in overleg maar niet altijd, zo laat de gemeente weten: “Soms is er van te voren veel overleg met de eigenaar, soms weinig, maar [dat] hangt dus heel erg af van het soort monument en hoe het gebouw wordt gebruikt. De eigenaar wordt van tevoren geïnformeerd over het voornemen van de aanwijzing. De eigenaar krijgt altijd een brief en kan tegen de aanwijzing ook bezwaar maken.” Hoe dat in het geval van het pand aan de Havenstraat is gelopen, is onduidelijk.
Illegale verbouwing
De gemeente laat weten dat het feit dat de Havenstraat 23 monumentaal is, ervoor zorgt dat je niet zomaar kunt verbouwen voordat je een specifieke vergunning hebt aangevraagd. In december 2023 heeft een inspecteur van de afdeling Bouw- en Woningtoezicht daarnaast opgemerkt dat er in het gebouw sloopwerkzaamheden bezig waren waarvoor zo’n vergunning nodig is. Die was er niet. De gemeente heeft daarom, op 19 december 2023, een bouwstop opgelegd.
Volgens de gemeente heeft de eigenaar vervolgens alsnog een vergunningaanvraag ingediend, maar deze was niet compleet. Omdat de ontbrekende informatie niet werd aangeleverd, heeft de gemeente de aanvraag buiten behandeling gesteld. Hiertegen heeft de eigenaar vooralsnog geen bezwaar gemaakt. De eigenaar van het pand is ook de eigenaar van Korrekt Bouw, het bedrijf dat de verbouwing uit gaat voeren. We hebben meerdere keren telefonisch en schriftelijk om reactie gevraagd, maar vooralsnog geen reactie gekregen.
Tekst gaat door onder de foto.
Ingrijpen bij leegstand
De gemeente geeft aan op dit moment niet in te kunnen grijpen op de leegstand die deze vergunningssituatie veroorzaakt: “In zijn algemeenheid is het zo dat bij achterstallig onderhoud van een woning, of als een woning bouwkundige gebreken heeft, de gemeente kan ingrijpen. De gemeente stuurt dan een aanschrijving naar de eigenaar van de woning of naar degene die de verbeteringen mag doorvoeren. Dit kan om zowel bewoonde als onbewoonde panden gaan.” Omdat de Havenstraat 23 op dit moment geen bouwkundige gebreken of achterstallig onderhoud vertoont, kan de gemeente dus verder niets ondernemen.
Daarnaast geeft de gemeente aan op dit moment nog geen beleid te hebben op het handhaven van leegstand. Er wordt op dit moment door de gemeente onderzoek gedaan naar leegstand en mogelijke oorzaken. Eind 2024 worden de uitkomsten van dit onderzoek aan de wethouder voorgelegd waarna er wordt gekeken óf, en zo ja, welke maatregelen de gemeente wil gaan treffen om leegstand in onze stad aan te gaan pakken. Tot die tijd gaat de gemeente niet inhoudelijk in op individuele situaties.
Achtergrond
OPEN Rotterdam is druk bezig met een onderzoek naar leegstaand vastgoed in onze stad. Dat hebben we tot nu toe gedaan in de vorm van onze leegstandskaart, een explainer-video en tal van reportages. Dat er veel leeg staat in Rotterdam, is inmiddels duidelijk. Maar waarom panden leegstaan is niet altijd zo makkelijk te achterhalen. En dat maakt het oplossen van leegstand ingewikkeld.
In Rotterdam staat zo’n 4 procent van alle gebouwen leeg, dat is twee keer zoveel als gemiddeld in Nederland. Dat betekent ongeveer 14.000 lege panden, waarvan 12.730 woonhuizen. 5750 panden zijn al langer dan een jaar leeg. Dit terwijl er in onze stad 86.000 mensen een huis zoeken. Onderzoek van OPEN Rotterdam wijst uit dat de redenen voor leegstaat uiteenlopend zijn. Tijdelijke leegstand vanwege verhuizingen, niet-afgewikkelde erfenissen, criminaliteit, investeerders die willen verkopen of een wooncorporatie die is vergeten hun opgeknapte woningen opnieuw op Woonnet aan te bieden: allemaal redenen waardoor panden leeg kunnen staan.
Heb jij in jouw buurt ook leegstand gezien? Tip ons!