Met de huidige gasprijzen klinkt het aantrekkelijk: huizen verwarmen met restwarmte uit de industrie. Ook de regio Rotterdam wil tot 2050 zoveel mogelijk woningen aansluiten op stadsverwarming. Maar de aanleg van nieuwe warmtenetten stuit op kritiek. En dat is niet onterecht, blijkt uit onderzoek van collectief Spit. “De overheid houdt een monopolie in stand, en de consument betaalt daarvoor aan het energiebedrijf.”
Van het gas af
Net als elke vrijdagochtend is er energiespreekuur in buurtwoonkamer Het Zimmertje in de Schiedamse wijk Groenoord. Het energieteam van de gemeente is hier neergestreken omdat de wijk ‘van het gas af gaat’. Cv-ketels gaan de huizen uit, en in de meeste plaatsen komt daar een aansluiting op het warmtenet voor in de plaats. Veel straten zijn opgebroken, verkeer moet omrijden. Achter bouwhekken liggen de zwarte buizen met een binnenlaag van gelig isolatiemateriaal al opgestapeld.
Warmteplannen
Groenoord is niet de enige buurt in de regio die overgaat op stadsverwarming. Zo sluit Rotterdam Bospolder Tussendijken aan en wordt op Zuid gewerkt aan de aanleg van stadswarmte rond de Heindijk. Daarna staan Pendrecht en Prinsenland-Het Lage Land op de planning. En meer wijken volgen. Om de stad van het gas te halen, moeten volgens de Rotterdamse warmteplannen vóór 2050 bijna alle wijken zijn aangesloten op stadsverwarming. Ook de provincie Zuid-Holland zet groot in op de aanleg van warmtenetten als alternatief voor aardgas.
Ingewikkelde markt
Toch is lang niet iedereen daar blij mee. Is die restwarmte straks wel zo duurzaam? Wat ga ik betalen? Zitten we straks vast aan een monopolistisch energiebedrijf? Onderzoekscollectief Spit dook de afgelopen maanden in de wereld van de warmtenetten. Het las vele onderzoeken en rapporten en sprak met tientallen experts en betrokkenen. Die schetsen een beeld van een ingewikkelde markt, waarin de overheid de publieke belangen van verduurzaming en een betrouwbare warmtevoorziening heeft uitbesteed aan bedrijven. En die dienen vooral hun eigen, private belang: winst voor de aandeelhouders.
Geruzie
Inmiddels is er een nieuw wetsvoorstel van minister Jetten om dit monopolie tegen te gaan. Maar dat leidt vooral tot geruzie met energiemaatschappijen die dreigen geen cent meer te investeren. Onderwijl dreigt de burger in dit miljardenspel te worden vastgeklonken aan een duur en volgens sommige experts achterhaald verwarmingssysteem.
Lees het hele onderzoek van Bram Logger en Parcival Weijnen op Vers Beton. Dit onderzoek is een samenwerking van OPEN Rotterdam, Vers Beton, De Groene Amsterdammer, WOS, Schie en Omroep Delft en werd gefinancierd door het Zuid-Hollands Mediafonds en het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek.