De Joodse gemeenschap herdenkt de Holocaust ieder jaar op Jom Hasjoa. Dit jaar worden voor het eerst de namen voorgelezen van alle omgekomen Rotterdamse Joden. Meer dan honderd Rotterdammers lezen maximaal tien minuten voor, van ‘s morgens vroeg tot ‘s avonds laat. “De slachtoffers zijn nu tastbaar.”
“Door het lezen van de namen realiseer je je pas hoeveel mensen het zijn”, zegt organisator Dideri Mattijsen. “We lezen continu. De eerste lezer begint om 04.00 uur in de ochtend op het Grotekerkplein, en we zijn om 18.00 uur ‘s avonds klaar.” Enkele lezers zijn: Carlos Gonçalves van Gedeeld Verleden Gezamenlijke Toekomst, schrijver en nabestaande Josua Ossendrijver en de hoofdredacteur van lokale omroep OPEN Rotterdam, Celeste Boddaert. Ook lezen de jeugdspelers van Feyenoord voor. Iedereen leest 60 tot 70 namen op, hiervoor krijgen ze maximaal tien minuten de tijd.
In leven houden
Josua Ossendrijver is geboren tijdens een Duitse inval. “Ik heb mijn familie nooit gekend. De Duitsers kwamen binnenvallen op het moment dat mijn moeder weeën had. Twee uur later ben ik geboren, en gelijk afgestaan aan vrienden die niet Joods waren.” De familie van Josua is via de Biesbosch gevlucht, maar later alsnog verraden en naar Auschwitz gestuurd. “Door hun namen op te lezen, hou ik ze in leven. Mensen zijn pas echt dood zodra je hun namen niet meer noemt.”
Dag van de vernietiging
De Joodse gemeenschap wereldwijd, houdt ieder jaar Jom Hasjoa op 27 nisan, volgens de Joodse kalender, de eerste maand van de lente, mits deze dag niet op een sjabbat, oftewel een zaterdag valt. Deze datum herinnert aan de opstand in het Joodse getto in Warschau in 1943. Jom Hasjoa betekent ‘de dag van de vernietiging’. In 2023 worden er voor de eerste keer namen voorgelezen. “De mensen hebben geen graf of rustplek”, legt Dideri uit. “Daarom geven we deze mensen erkenning door ze allemaal op te noemen.” Wel geeft Dideri aan dat nog niet alle slachtoffers geïdentificeerd zijn. “Er worden steeds nieuwe namen ontdekt, dus de lijst wordt steeds langer.”