Een half jaar zat Helena Braam in het William Booth-huis in Delfshaven. Een opvangplek voor vrouwen van het Leger des Heils. Haar ervaring daar is zo slecht, dat ze samen met andere dames een brief stuurt naar het Rotterdamse college. Op aanraden van ombudsman Marianne van den Anker hebben de vrouwen inmiddels ook een officiële klacht ingediend. “We hopen op inzichten en medewerking voor verandering, verlichting en bevrijding van onze situatie.”
Helena leefde tot voor kort in een kleine ruimte met 37 andere vrouwen. “In de zeven slaapkamers is geen mogelijkheid tot ventilatie, vanwege gesloten ramen”, vertelt ze. Het ontbreekt aan natuurlijk licht en het klimaatsysteem van het gebouw wordt niet goed schoongemaakt. Het lekt bij de keukenbalie uit het plafond
. De slechte staat van het gebouw zorgt volgens Helena voor gezondheidsklachten bij de vrouwen die er verblijven.
Helena spreekt van ‘erbarmelijke omstandigheden’. Daarbij komt ook nog eens dat ze het gevoel heeft onvrijwillig lang in een nutteloze situatie te worden gehouden. “Er is namelijk amper begeleiding. Vrouwen leven hier soms jaren zonder enige vooruitgang in hun traject.”
Zijzelf verloor haar woning bij een brand in 2018. Vorig jaar oktober kwam ze in de knel toen ze haar dure huurhuis niet meer kon betalen, omdat haar werkgever haar niet uitbetaalde. Ze kwam uiteindelijk in de nachtopvang in het William Booth-huis terecht. “Ik heb vooral juridische hulp nodig om mijn leven weer op de rit te krijgen. Zo kan ik door allerlei gedoe niet meer bij mijn DigiD. Maar in plaats daarvan wordt er elke keer gehamerd op mentale zaken. Ik mis het perspectief voor vrouwen in de opvang en krijg niet de indruk dat onze zelfredzaamheid wordt vergroot.”
Diverse groep
Sinds 2020 vangt de opvang alleen nog maar vrouwen op, in een artikel in Trouw daarover wordt al gemeld dat dat zowel voor- als nadelen heeft. Vrouwen zouden namelijk ‘geniepiger’ zijn. Volgens Helena zijn er in de opvang regelmatig ruzies. “Het is een heel diverse groep mensen die hier komt. Psychiatrische patiënten, kwetsbare mensen en nieuwe economische daklozen, dat botst regelmatig.” Rijnmond-verslaggever Tenny Tenzer sliep in 2019 bij de opvang (toen waren mannen er nog welkom), hij concludeerde toen ook al dat de groep mensen heel divers was.
Zelftesten voor corona worden niet verstrekt en echt in quarantaine gaan is in gedeelde slaapkamers lastig. “Als er dames zijn met corona, moet de hele kamer bij elkaar in blijven. Van echte quarantaine is geen sprake, want er wordt nog wel gebruik gemaakt van gemeenschappelijke ruimtes, zij het met een mondkapje. Ook al zitten daar vrouwen tussen met longklachten of een zwakke gezondheid. Dat zorgt voor veel angst. Vanwege corona is de opvang een dag- én nachtopvang geworden. Overdag kunnen de aanwezigen niet zomaar in hun kamer. Alleen wie echt ziek is (met een briefje van een dokter) mag overdag in bed. Volgens Helena slapen er overdag daarom regelmatig mensen ‘in een slecht geventileerde ruimte, zonder daglicht op de eettafels’. Ook dit zorgt voor spanning.
Naast ruzies tussen bewoners komen volgens Helena ook conflicten met ‘de leiding’ voor. “Ze zeggen toch niet ontslagen te kunnen worden. Bewoners voelen zich machteloos, want het personeel manipuleert, scheldt ons uit en dreigen ons op straat te zetten.” Voor het maken van opnames binnen de opvang kan je geschorst worden, dus bewijs verzamelen durven de meesten niet. Helena heeft wel geluidsfragmenten waarop te horen is dat een aanwezige vrouw van de leiding de 37 vrouwen beschrijft als een ‘slangenkuil’, dat Helena dat opneemt wordt niet op prijs gesteld. “Jullie zijn slangen”, klinkt het.
Verenigen
Helena vindt het lastig om te zien hoe onzeker de situatie van veel vrouwen in de opvang is. “Om uiteenlopende redenen worden mensen geschorst. Voor ons gevoel gebeurt dat totaal willekeurig. Dames worden in ieder geval tegen hun wil midden in de nacht uit de opvang gezet en staan daardoor soms meteen op straat zonder andere opvangplek.” Omdat er in haar ogen zoveel mis gaat, was Helena druk met het oprichten van een cliëntenraad.
Was, want Helena is op 22 november uit de opvang gezet. In een brief die de nachtopvang naar haar stuurde staat dat zij in augustus te horen kreeg dat ze zich op haar eigen traject moest richten en dat ze dat niet doet. Daarom zit ze sinds kort in het CVD de Hille in Feyenoord. “Ik ben hier nog maar net, maar het is hier in ieder geval al veel schoner. Hoewel ik weg ben, vind ik het wel belangrijk om mijn mond open te trekken over de situatie in het William Booth-huis. Ik gun de vrouwen daar meer respect en eigenwaarde en hoop dat meer mensen de raad van Rotterdam op de hoogte stellen. Desnoods anoniem.”
Reactie William Booth-huis
Teamleider Dieneke van de Werken laat per mail weten:
Ik heb de brief met aandacht doorgenomen en gelezen.
Graag willen we het contact aangaan met de vrouwen die onvrede ervaren. Hiervoor zijn binnen de opvang verschillende middelen; denk aan bewonersvergaderingen, klachtenprocedure etc. In gesprek met de vrouwen zouden we graag bespreken wat zij nodig hebben om een goed vervolg aan het gevoel van onvrede te geven.