De huizen van de Heliport, in de stad ook wel bekend als ‘het kabouterdorp’ door de puntdaken van het complex, in het centrum van Rotterdam zijn aangesloten op het warmtenet. Maar daar zijn veel bewoners niet blij mee. Door de stijging van de gasprijzen, al sinds de herfst van 2021, zijn de energierekeningen omhoog geschoten. Bewoner Manouk kreeg het advies om haar tarief op 500 of 600 euro per maand te zetten. “Dat is gebaseerd op mijn voorgaande gebruik. Maar dat kan ik echt niet betalen.”
Door een hoge afrekening van Eneco, die naast Manouk ook andere buurtbewoners kregen, vindt Manouk de stadsverwarming “gewoon ruk”. Overstappen naar een andere leverancier zou ze wel willen, “of in ieder geval de mogelijkheid daartoe”. Maar dat gaat niet. Heliport zit vast aan Eneco als energieleverancier. “Als een klant geen energie meer wenst te ontvangen van Eneco, dan zou die over kunnen stappen naar een warmtepomp,” vertelt een woordvoerder van het energiebedrijf. Een kritische bewoner laat weten dat dat in de huizen van de Heliport nauwelijks een optie is: “Waar kunnen we zo’n installatie plaatsen? Onze huizen hebben daar geen ruimte voor. En daarnaast, zo’n ding maakt nogal wat geluid dus het is de vraag of jij en je buren daar wel zo blij mee zijn.”
Afsluiten van de stadsverwarming
Bewoners Petra en haar partner vonden tien jaar geleden de prijzen van de stadsverwarming al hoog. Daarom besloten ze geen energie meer te ontvangen via het warmtenet. Ze sloten de toevoer af en verwarmen hun huis nu elektrisch. “In de winter verwarmen we alleen de ‘winterhuiskamer’, een extra slaapkamer die we niet gebruikten en dus hebben omgetoverd tot een huiskamer. De rest van het huis verwarmen we dan niet.” Warm water krijgen ze nog wel via de stadsverwarming.
Zover Petra weet zijn zij de enige in de Heliport die hun huis hebben laten verzegelen in het complex. “Je levert wel comfort in, maar bespaart veel geld, dat ik liever aan andere dingen uitgeef.”
Het warmtenet, hoe zit het precies?
In Rotterdam zijn zo’n 55.000 huishoudens aangesloten op het warmtenet (wordt ook stadsverwarming genoemd). De huizen worden op een duurzame manier verwarmd, door bijvoorbeeld restwarmte uit industrieen. In Rotterdam zijn er twee leveranciers, Eneco en Vattenfall. De huizen die zijn aangesloten op het warmtenet kunnen niet voor een andere leverancier kiezen, omdat de energie opgekocht wordt in grote hoeveelheden en het aanleggen van de infrastructuur op deze manier goedkoper aangeboden kan worden.
De Autoriteit Consument en Markt (ACM) komt jaarlijks in december met een maximale prijs, waarna de energieleveranciers hun prijs vaststellen en doorgeven aan de klant. Via de warmtewet zijn de prijzen van de stadsverwarming gekoppeld aan de prijzen van het gas. Deze koppeling werd logisch geacht doordat de prijs voor gas in voorgaande jaren laag was. Door de stijging van de gasprijzen eind vorig jaar en de oorlog in Oekraïne klinkt er meer kritiek op deze koppeling.
Prijsstijging gas
Al in de herfst van vorig jaar stegen de prijzen van het gas. De ACM heeft hierdoor een prijsstijging opgegeven als maximale prijs voor de stadsverwarming, maar riep energieleveranciers op om geen onredelijke winst te maken. Bewoners van de Heliport moeten sindsdien meer betalen voor hun energie. Omdat de gasprijzen nu nog nog hoger zijn dan in december 2021, toen de huidige prijzen werden vastgesteld, vrezen de bewoners voor een nog hogere energierekening in 2023.
Noodwet
De 44 grote gemeenten van Nederland, waaronder Rotterdam, hebben gevraagd om een noodwet bij de minister van Klimaat en Energie, Rob Jetten. Minister Jetten geeft aan bezig te zijn met het aanpassen van de warmtewet, maar dit niet via een noodwet te willen doen. Dat betekent dat de Rotterdammers die aangesloten zijn op de stadsverwarming nog geen duidelijkheid krijgen over hun energierekeningen in 2023. Wethouder Bonte van Duurzaamheid, luchtkwaliteit en energietransitie en de gemeente willen het liefst de ontkoppeling van de gasprijzen zo snel mogelijk. “Als het aan mij ligt al op 1 januari 2023. Nu lijkt het of mensen die duurzaam bezig zijn hiervoor worden gestraft.”
Ook Eneco wil graag dat de koppeling met de gasprijzen losgelaten wordt en steunt de oproep van de gemeenten. Een woordvoerder laat weten dat zij streven naar een ‘kostprijs plus’-model, waarbij de prijs berekend wordt naar wat het verbruik van de energie van de consument kost en een klein rendement.
“Ik durf de verwarming eigenlijk niet meer aan te zetten, maar dat is niet echt haalbaar met een baby”.
Waarschuwing
Manouk wil andere bewoners met stadsverwarming nog waarschuwen: “Toen ik hier kwam wonen heeft niemand mij verteld dat je als je je verwarming uitdoet, dat je dan de hoofdkraan (een hendel in de elektriciteitskast) uit moet zetten. Zo stond de verwarming bij mij altijd aan, terwijl ik alle radiatoren had uitgedraaid.” Zorgen over een nieuwe hoge afrekening heeft Manouk wel: “Ik durf de verwarming eigenlijk niet meer aan te zetten, maar dat is niet echt haalbaar met een baby”.