Goochelen met bouwcijfers; hoe wordt de Rotterdamse woningvoorraad opgebouwd?

Hoeveel woningen werden er de afgelopen collegeperiode gebouwd? En in welke prijscategorie? De bouwcijfers zijn een terugkerend twistpunt tussen gemeenteraad en wethouder Bas Kurvers, en dan met name de juistheid ervan. Vers Beton en OPEN Rotterdam over zeven goocheltrucs die het zicht op de échte bouwcijfers onttrekken. In deze explainer video leggen wij zeven goocheltrucs aan je uit!

Het is een terugkerend fenomeen tijdens de afgelopen collegeperiode. De Rotterdamse gemeenteraad bakkeleit met wethouder Bas Kurvers van Wonen en Bouwen over de juistheid van bouwcijfers. De wethouder zou een “te rooskleurig beeld schetsen” (Ercan Büyükçifci, NIDA), “sjoemelen met cijfers” (Faouzi Achbar, DENK), “mooi weer spelen” en daarmee “de gemeenteraad op het verkeerde been hebben gezet” (Ellen Verkoelen, 50PLUS). Ook coalitiepartijen GroenLinks, PvdA en Christenunie plaatsen kanttekeningen bij de rekenmethode van Kurvers die tot opvallend hoge aantallen nieuwe sociale woningen leiden.

Onduidelijk wat we meten
Vriend en vijand zijn het erover eens: cijfers over de woningmarkt zijn complex. Neem de definitie voor ‘sociale woningen’. Klinkt simpel, maar tel je ook goedkope koopwoningen mee? En studentenkamers? Seniorenappartementen? Ook ‘nieuwbouw’ is zo’n definitie die simpel klinkt, maar complex te becijferen valt. Zijn dat alle opgeleverde woningen, of woningen waarvan de bouwplannen zijn goedgekeurd? En tel je dan ook gerenoveerde panden mee, of enkel gloednieuwe woningen? We weten dus amper wat we meten.
Woningvoorraad beter ‘in balans’

Het college heeft voor de woningvoorraad in Rotterdam twee doelen: woningen bouwen (18 duizend in de huidige periode, stelt het Coalitieakkoord 2018-2022, pdf) en de woningvoorraad beter ‘in balans’ brengen (lees: minder sociaal en meer middenklasse, zegt de Woonvisie 2030 uit 2016). In de aanvulling uit 2019 op die woonvisie (het zogeheten addendum) stelt het college als doel om minder dan voorheen te slopen en meer nieuw te bouwen. Concreet betekent dit: er moeten 18.000 nieuwbouwwoningen komen.

Zeven goocheltrucs
Vers Beton en OPEN Rotterdam doken in de verwarring die bestaat rond het Rotterdamse bouwbeleid. We analyseerden raadsstukken, lazen publicaties, spraken met raadsleden en andere betrokkenen en doken in rapporten. We kwamen uit op zeven goocheltrucs die voor de grootste verwarring zorgen, variërend van piepkleine studio’s exclusief voor young professionals meetellen als ‘sociaal’ tot gerenoveerde huizen meetellen als nieuwbouw.

Kwantitatieve rookgordijnen
Het effect van die goochelshow? Dat is een wirwar aan cijfers die het zicht vertroebelt op hoeveel woningen in welke prijscategorieen worden gebouwd – en dus voor wie Rotterdam eigenlijk bouwt. En zolang die kwantitatieve rookgordijnen worden opgetrokken, weet niemand zeker wat er gebeurt. Willen we als Rotterdamse burgers en raadsleden een mening hebben over voor wie deze stad is en wat daarvoor nodig is, dan is een gemeenschappelijke blik op hoe het ervoor staat cruciaal. We hopen dat deze analyse van de goochelshow hierbij helpt.

Lees het volledige onderzoek van Inge Janse en Marianne Klerk op Vers Beton hier.